Njegova misao pobeđuje vekove

Četiri veka nakon što je glava Cara Jovana Nenada nabijena na kolac i postavljena kao trofej na zidine grada Budima, Subotica je, na svom centralnom trgu, postavila spomenik onima po kojima je dobila ime i postala prestonica carevine.

Po običajima, u temelje monumenta ugrađene su dragocenosti, a oko dva meseca kasnije uz velike počasti i prisustvo Kneza Pavla otkriven je spomenik koji je izliven od belog venčačkog mermera. U podnožju su dve statue dvorjana. Franjevac Fabijan Literata bio je carev izaslanik kod stranih vladara. Palatan Subota Vrlić, za koga se smatra da je poreklom iz Jagodine, drži subotičku tvrđavu i štit sa grbom Kraljevine SHS. Njemu Subotica duguje svoje ime.

Na vrhu postamenta prikazan je Car koji je od Habsburga Ferdinanda titulisan titulom „illustris“ i koji je oslobodio većinu teritorija današnje Vojvodine, a zemlju, umesto da vrati mađarskom plemstvu, podelio seljacima i svojim vojnicima ukidajući feudalizam.

Kao osvetu, Jovan Zapolja je tri puta slao vojsku na Jovana Nenada. Naposletku, kralj Zapolja je organizovao atentat potkupivši seljaka koji je iz zasede puškom pogodio Jovana Nenada blizu srca. Ali, ni to nije bio kraj za Cara. Dok je ranjen ležao u postelji biva još jednom izdan: dojava je stigla do plemića Valentina Tereka čiji je feud bila Subotica i koji se zarekao da će svojom rukom ubiti Jovana Nenada. Odsečenu glavu Jovana Nenada, Terek je kao trofej poslao Zapolji u Budim i za to bio nagrađen sa 1.000 dukata. Ali ugarska sreća nije dugo trajala: pala je pod tursku vlast, a Subotica je postala deo Segedinskog sandžaka. Narednih 150 godina hriščani na ovim prostorima skrivali su se u zemunicama od turskog zuluma.

Za Srbe Jovan Nenad će uvek biti legendarna ličnost koja je uspela da organizuje samostalnu državu na teritoriji oko koje su se sporeile Ugarska, Turska i Habzburzi. Sa njegovim nestankom nestala je i država koju je stvorio, ali je ostala misao da je Vojvodina srpska i uvek u sastavu Srbije što je mnogo puta potvrđivano i utkano u važene svetski priznate dokumente.

Car Jovan Nenad „obezglavljen“ je po drugi put 1941. g. kada je spomenik oskrnavljen. Zahvaljujući gipsanim figurama koje je Grad Subotica naručio i otkupio zajedno sa spomenikom, izvršena je restauracija i 1991. g. spomenik ponovo postavljen. Ne zna se gde je završio sarkofag sa dragocenosima ugrađenim u temelje monumenta. Predpostavka je da se nalazi zaboravljen u depoima Subotičkog muzeja.

Slike napravio RAKAC 24. februara 1980. g.